Jak zrobić dobre, górskie zdjęcie?

Chcesz robić lepsze fotografie? Czytaj dalej!

Ostatnie metry dzielą cię od szczytu, pot spływa po policzkach, a ty czujesz już w środku to emocjonujące napięcie. Wkrótce wysiłek zostanie wynagrodzony satysfakcją i fantastycznymi widokami. Może nawet pod wpływem panoramy pojawi się w twojej głowie nasze swojskie „O ja pi…tolę!” Wyciągniesz aparat, żeby godnie zachować tę chwilę i zrobisz sporo ujęć. Tak na wszelki wypadek. W domu zerkniesz, co z tego wszystkiego wyszło i przez myśl po raz kolejny przemknie tamto hasło. Tylko niestety już jakby mniej entuzjastycznie. Wiadomo, że język polski jest pod tym względem fantastyczny! Przed komputerem okazało się, że zdjęcia wyglądają nijako i wcale nie oddają tamtej wspaniałej chwili. Co poszło nie tak?

Pstrykanie zdjęć wszystkiemu i wszystkim, to już standardowe zachowanie turysty. Robimy ich tysiące, no i oczywiście chcielibyśmy, żeby prezentowały się korzystnie. Miło po latach wrócić wspomnieniami do tych czasów i miejsc. Usiąść z dzieckiem przy herbacie i powiedzieć: „Patrz, jak twój tatuś śmigał po łańcuchach w drodze na Giewont!” Nie dowiecie się jednak z tego tekstu, jak zrobić piękne, ciekawe czy poruszające fotografie. Ha! Sam chciałbym takie robić. Czasami oglądając starsze ujęcia, muszę się przejść po pokoju z zażenowania. Mimo wszystko, po dwóch latach z aparatem na szlaku, psuję swoje fotki już trochę mniej niż na początku. Poznacie więc kilka trików, które pozwolą wam robić przyzwoite zdjęcia, a to co czasami robi różnicę.

Porada pierwsza jest banalnie prosta. Nie zepsujesz ujęcia, jeżeli w ogóle nie zabierzesz aparatu. No tak, to oczywiste, ale skoro chcemy już przywieźć pamiątki, to sprzęt musimy zabrać. Jaki? Chase Jarvis mawiał, że: „Najlepszy aparat, to ten, który masz przy sobie.” Odkrywcze? W dzisiejszych czasach niemal każdy telefon pozwala uwiecznić scenę. Oczywiście możliwości lustrzanek czy bezlusterkowców będą ciągle większe, ale czasami lepiej mieć słabsze ujęcie, niż nie mieć go wcale. W Internecie znajdziecie czasami porady, żeby fotografować o „złotej godzinie”, czyli po wschodzie lub przed zachodem słońca. To wszystko dobre porady! Tyle tylko, że kiedy wychodzimy na długą wędrówkę, to trudno jest oczekiwać od wszechświata, że zatrzyma nam słońce tuż nad horyzontem na najbliższe 8 czy 10 godzin. Okolic podbiegunowych nie liczymy. Czy to znaczy, że mamy wtedy wrzucić telefon do plecaka? Absolutnie nie! Oczywiście oświetlenie nie będzie tak atrakcyjne, ale i w południe da się przecież utrwalić chwilę, a czasami to właśnie na wspomnieniach nam najbardziej zależy.

Mamy już sprzęt, za oknem piękna pogoda, wychodzimy na szlak i radośnie psujemy ujęcia jedno za drugim. Jak robić lepsze zdjęcia? To bardzo złożony temat, ale na potrzeby tego tekstu skupimy się na jednym zagadnieniu, odkładając wszystkie tajemnicze parametry ekspozycji i tajniki obróbki na bok. Fajnie jest, kiedy obrazek coś przedstawia i jest harmonicznie „poukładany”. Kiedy wspomnienie z krokusowego szaleństwa na Chochołowskiej faktycznie pokazuje dywan kwiatów (lub turystów), albo opowiadając o srogiej zimie widzimy zaspy śniegu lub zasypane choinki. Tym „cosiem” może być wszystko, ale dobrze jest to na fotce uwypuklić.

Dzieje się tak, dlatego że człowiek nie tylko widzi daną scenę inaczej niż aparat, ale też ją odbiera pozostałymi zmysłami. Jesteśmy o zachodzie na zielonej łące, ciepły wiatr muska nasze włosy, czujemy zapach trawy i jest nam tak błogo, że bylibyśmy w stanie zakochać się od pierwszego wejrzenia (nie liczymy saren i innych zwierząt leśnych). Wyciągamy aparat i… BAM! Na zdjęciu mamy żółtą plamę w miejscu słońca, trochę nieba i czegoś, co przypomina polanę. Dlatego temat jest czymś naprawdę ważnym i czymś, co niestety sprawia najwięcej kłopotów. Ok, czasami chcemy czysto dokumentalnie pokazać przebieg szlaku, żeby potem powiedzieć komuś: „O, tamtędy szedłem”, ale czasami chcemy do albumu włożyć jakąś ciekawszą fotkę. Brzmi to wszystko może trochę skomplikowanie, ale z pomocą przychodzi nam wtedy trójpodział i zasady kadrowania.

Niech stanie się magia!

 

Wygląda to niepozornie, ale naprawdę potrafi zdziałać cuda. Szczególną odmianą tej siatki, jest tzw. „złoty podział”. Różnica tkwi w tym, że punkty przecięć znajdują się bliżej środka kadru. Skoro już o przecięciach mowa, to warto je gdzieś z tyłu głowy zapisać, bo to tzw. mocne punkty. Podobno to właśnie tam „ucieka” nam wzrok, kiedy coś oglądamy. Brzmi tajemniczo, ale skoro wszyscy o tym piszą, to coś w tym musi być. Część aparatów pozwala na wyświetlanie takiej pomocniczej siatki, więc warto z tej możliwości skorzystać.

Na początek skupmy się wyłącznie na tych dwóch poziomych liniach i zapomnijmy o reszcie. Zdarza się, że mamy tendencję, do upychania wszystkiego na środku. Musimy jednak zdecydować, co na zdjęciu jest najważniejsze i co chcemy pokazać. Trójpodział pozwala nam też świadomie wprowadzić pewną wieloplanowość. Nasz wzrok widzi przestrzennie, ale aparat już nie. Dlatego warto się do tych prostych wskazówek zastosować. Na stronie używam formatu 16:9, bo uważam, że lepiej się je przegląda na monitorach i telefonach o takich proporcjach boków. Przez to czasami coś wypadnie z mocnego punktu, a harmonia może być zachwiana, ale coś za coś. Poniższe przykłady różnią się więc od zdjęć we wpisach, a wszystko po to, żeby wyraźniej pokazać kilka wskazówek. Gotowi?

Czasami naprawdę niewiele potrzeba

 

1. Jeżeli coś jest ważniejsze, to powinno zajmować większą część zdjęcia.

 

Na pierwszy rzut oka, znajdziecie u góry bardzo przyjemny widoczek. Przemierzamy Wielką Rawkę, jest pogodnie i zielono. Wstaje nowy dzień i kolory są naprawdę interesujące. Wydaje  się jednak, że niebo jest trochę nudne. Nie dzieje się tam absolutnie nic i to po prostu pusta przestrzeń. Może gdyby przelatywał tam Superman, to warto byłoby to miejsce zostawić. Tak się jednak, nie wiedzieć czemu, nie stało. Lepiej więc chyba będzie pokazać tę wszechobecną zieleń. Jeśli więc zarezerwujemy 2/3 kadru na połoninę, a niebu zostawimy 1/3, to zdjęcie powinno wyjść ciekawsze. O tak:

Zdecydowanie lepiej

 

Główną część fotki zajmuje teraz trawiasty grzbiet Wielkiej Rawki i ścieżka, która prowadzi nas dalej. Kadr jest trochę lepiej wypełniony i nie straszy tą pustką u góry. I to pierwsza zasada, która pozwoli nam robić lepsze zdjęcia. Jeżeli coś jest ważniejsze, to powinno zajmować większą część kadru. Niby banał, ale można na tym „oblecieć” masę wycieczkowych tematów. Poniżej podobny przykład, tym razem z Połoniny Caryńskiej.

Niby fajnie, ale da się to zrobić lepiej

 

Niby wszystko jest ok. Ładny widok i beztroski, ale upalny dzień. Mimo to, niebo znowu nie jest zbyt ciekawe, więc po raz kolejny przeznaczymy na nie tylko to, co nad górną kreską. Wystarczyło tylko trochę zjechać aparatem niżej i efekt wydaje się być ciekawszy.

Wystarczy skierować aparat trochę niżej

 

Zmiana niewielka, ale ścieżka teraz prowadzi nasz wzrok dalej, a my możemy się poczuć, jak na połoninie. Bywają oczywiście i takie sytuacje, że to na niebie będą działy się ciekawsze naszym zdaniem rzeczy. Wtedy najzwyczajniej na świecie odwracamy proporcje.

Skoro podświetlone chmury są ciekawsze, to niech one stanowią większość kadru

 

W drodze na Przymiarki w Beskidzie Niskim, zachwyciło nas czerwone niebo, zwiastujące wschód słońca. Okolica tonęła jeszcze w półmroku, więc szczegóły byłyby i tak mało widoczne. W dodatku spieszyło się nam, by dostać się na szczyt, nim słońce wychyli się za horyzont. W takim wypadku, większość kadru postanowiłem poświecić na podświetlone chmury, które wydały mi się znacznie ciekawszym tematem. W końcu budził się dzień. Najbardziej rzucającym się w oczy przykładem, będzie pewnie ten z zimowej wycieczki w Bieszczady. Kiedy docieramy na szczyt, łatwo paść ofiarą pośpiechu. Wyciągamy aparat i strzelamy przed siebie.

To ujęcie można prosto ulepszyć

 

To naprawdę świetny widok, ale na żywo. Stoimy na szczycie, nad sobą mamy błękit nieba, wszystko pokryte śniegiem i lodem, a w oddali widać inne góry. Tylko że aparat tak nie działa. Chcąc oddać nastrój miejsca, musimy się trochę wysilić. Spokojnie – nie tak znowu jakoś strasznie, raczej się przy tym nie spocicie. Wystarczy pamiętać o tym co wyżej. Przeznaczamy 2/3 kadru na to, co ciekawsze. A więc powoli opuszczamy aparat, potem jeszcze trochę, potem może nawet się schylamy i… mamy to.

Czasami wystarczy skierować aparat w dół

 

Prawdziwa, bieszczadzka zima! W dodatku mamy piękny pierwszy plan, podkreślający wszechobecny mróz, co lepiej oddaje tamtą chwilę. Mając opanowane podstawy, możemy zrobić kolejny krok do przodu. Płaskim, dwuwymiarowym zdjęciem trudno pokazać przestrzeń, ale i tutaj zasada trójpodziały przychodzi nam z pomocą. Ciągle na to co ważniejsze przeznaczamy 2/3 kadru, ale tę część też staramy się podzielić. Brzmi intrygująco, ale spieszę z przykładami.

 

2. Szukanie planów i wypełnianie kadru

Klasyczne, pamiątkowe pstryknięcie

 

Banalne, beskidzkie ujęcie, ale dobrze przywołujące wspomnienia tamtej chwili. Na mało ciekawe niebo przeznaczyłem mniej więcej 1/3 kadru. To co pozostało, rozdzieliłem na pierwszy i dalszy plan. Fotka przenosi nas na zieloną łąkę w Beskidzie Makowskim, a gdzieś za nią wychylają się kolejne górskie wzniesienia, co pozwala wlać trochę przestrzeni na zdjęcie. Żeby było jasne, te linie dzielące kadr, to jedynie pomoc i sugestia. Nie musicie ich z chirurgiczną precyzją szukać czy odmierzać, a one nie muszą przecież wyznaczać kresek rysowanych od linijki. W terenie rzadko kiedy znajdziecie takie miejsca, gdzie będą one idealnie równe. Często to fale, czy łuki. Chodzi po prostu o pewien pomysł.

Zwykły, ale całkiem harmonijny pstryk

 

Widać to chociażby na fotce powyżej. Zwyczajne ujęcie, jakie macie okazję zrobić z wieży widokowej na Gorcu. Znów niebo nie stanowiło zbyt ciekawego elementu, więc zostało zmarginalizowane. Poziome linie pozwoliły podkreślić planowość, gdzie odległe wzniesienia Beskidu Wyspowego, poprzedzone są ścianą lasu, w promieniach popołudniowego słońca. Świata tym nie zawojujecie, ale ogląda się przyjemniej. Zasady te nie są oczywiście sztywne, jak np. na zdjęciu poniżej.

Prawie dobrze

 

Jest prawie dobrze, ale da się to trochę ulepszyć. Na niebie nie dzieje się absolutnie nic, więc możemy bez żalu się go pozbyć. Poza tym trudno się tu doszukać tematu zdjęcia. Po raz kolejny możemy skierować aparat nieco niżej.

Popsute trochę mniej

 

Przede wszystkim, udało nam się szczelniej wypełnić przestrzeń i teraz więcej się dzieje. Łatwiej nam sobie wyobrazić teraz drogę na Halę Gąsienicową. Pojawiła się nawet planowość, chociaż nie tak oczywista jak na przykładach powyżej. Pierwszą część otwiera ścieżka wśród niskiej roślinności, dalej widzimy plan z zabudowaniami, a wszystko to wieńczą szczyty górujące nad doliną. Budując swój kadr, warto zostawić pewien margines, tak by rzeczy dla nas ważne, odsunięte były nieco od jego brzegu. W tym przypadku nad szczytami pozostało trochę miejsca na niebo.

Jeżeli nie przekonuje was powyższe wytłumaczenie, to jestem zmuszony wytoczyć najcięższe działa. Posłużę się zdjęciem świstaka! Ten to już na pewno przekona was do szczelniejszego wypełniania przestrzeni. Pierwsza fotka to oryginalny kadr z aparatu. Nic więcej nie dało się zrobić, bo była to maksymalna ogniskowa, jaką w tamtym dniu miałem. Mówiąc prościej: bardziej przyzoomować już nie mogłem, a biegać za nim nie chciałem. Zwierzak jest na środku, bo tam najłatwiej wybrać mi punkt ostrości. Nie wszystko jednak stracone!

Taki świstak, powinien zajmować zdecydowanie większą obrazka

 

Współczesne aparaty posiadają matryce ze sporą ilością megapikseli. Jeżeli jednak nie planujemy drukować naszych fotek w naprawdę dużym rozmiarze, a zdjęcia oglądamy na ekranie naszych komputerów czy telefonów, to spokojnie możemy je nieco wykadrować. Obrazowo mówiąc: obcinamy to, co nam niepotrzebne. Wyświetlacze Full HD mają rozdzielczość zbliżoną do 2 megapikseli, więc te 20 wyrzucone przez mój aparat, jest mi w tym akurat przypadku niespecjalnie potrzebne. W dodatku z takiego przyciętego zdjęcia ciągle możemy wywołać fajną odbitkę i pochwalić się znajomym, czy zawiesić na lodówce. No bo bądźmy szczerzy, taki świstak zasługuje na zdecydowanie więcej miejsca. Oczywiście jeżeli możemy, to już na etapie wciskania spustu migawki staramy się dobrze rozplanować scenę. Tutaj jednak musiałem się posłużyć kadrowaniem w jednym z programów. Dlaczego lepiej umieścić świstaka po prawej, a nie po lewej stronie? Utrwaliło się, że tam gdzie postać czy zwierze kieruje wzrok, tam powinniśmy zostawić trochę przestrzeni. To sugeruje, że nasz cel w coś się wpatruje. Że niby taki tajemniczy jest.

Patrzcie jaki ładny!

 

Oczywiście kadrować możemy do pewnego stopnia, ale jak najbardziej warto z tego korzystać. Nawet jeśli w terenie nie uda nam się z różnych powodów zrobić prawidłowego zdjęcia, to na komputerze, a obecnie nawet w telefonie, będziemy w stanie je dociąć tak, by spełniało pewne założenia kompozycyjne.

Wiemy już, że to co ważniejsze powinno wypełniać kadr, trójpodział pozwala nam podkreślić planowość, więc pora jeszcze bardziej wzbogacić nasz repertuar, tak aby robić jeszcze lepsze zdjęcia. Wreszcie zajmiemy się tymi magicznymi mocnymi punktami. Jak już wspomniałem, to miejsca, gdzie przecinają się pozorne linie dzielące nasz kadr na 9 części. Wg teorii, to te właśnie miejsca najsilniej oddziałują na odbiorcę i nie, to nie wymysł amerykańskich naukowców. Sprawdźmy to więc w praktyce, łącząc wszystkie poprzednie zagadnienia!

 

3. Wrzućmy coś w mocny punkt! (Jeśli takie coś znajdziemy)

Krówka mocnym punktem? Czemu nie!

 

Niebo, mimo że dosyć dramatyczne, zajmuje 1/3 kadru, bo ciekawsze rzeczy dzieją się poniżej. Dalszy plan, to tatrzańskie szczyty, skąpane w przebijających się przez chmury promieniach. Na pierwszym planie łąka i… pasąca się jak gdyby nigdy nic krowa. Tę postanowiłem umieścić w mocnym punkcie, bo.. nie miałem lepszego pomysłu. Po prostu pojawiła się wtedy w mojej głowie ciekawa myśl. Ja, nie mogłem się nacieszyć tymi widokami. Byłem zachwycony tym, co działo się na niebie i cały w emocjach. A ona? Leniwie i beztrosko skubała trawę. Może swoje już widziała?

Mocny punkt, to też żadna wyrocznia. Nie musicie się starać, żeby dokładnie tam umieścić interesujący temat. Chodzi o okolice tych pozornych przecięć, bo już tylko to, pozwoli na wprowadzenie dodatkowego, ciekawego elementu na zdjęciu.

Ja też mogę być mocnym punktem!

 

Na zdjęciu powyżej, trudno mówić o klasycznych przykładach zastosowania mocnego punktu. Mimo wszystko, umieściłem sam siebie w jego okolicach. Wszystko po to, żeby podkreślić sylwetkę zwróconą w lewą stronę, gdzie na horyzoncie majaczyła Babia Góra. Ponownie poziome linie, pozwoliły podkreślić trójwymiarowość sceny, a przynajmniej chciałbym w to wierzyć.

W ogóle jeśli chodzi o fotografię górską, to dobrze jest znaleźć jakiś pierwszy plan. Nie zawsze jest to możliwe, bo często zdjęcia pstrykamy wyłącznie jako dodatek do wędrówki, ale to na pewno korzystnie wpływa na wygląd naszych fotek.

 

4. Jeżeli masz czas – poszukaj pierwszego planu!

Chyba od razu widać, co jest tematem zdjęcia

 

Przećwiczmy teorię od początku. Nudne niebo dostało tylko kawałek kadru. Pozostała część podzielona została pomiędzy bliższy i dalszy plan. Uparci doszukają się nawet mocnych punktów w tych snopkach, ale nawet jeśli nie, to pierwszy plan pozwala od razu pokazać, że wycieczka odbyła się schyłkiem lata i prowadziła gdzieś przez beskidzkie pola.

W miarę możliwości, dobrze jest znaleźć jakiś pierwszy plan

 

Tutaj miałem naprawdę mało czasu. Chmury podświetliły się dosłownie na kilka minut, więc na pierwszy plan zaaranżowałem taki mały, przysypany śniegiem krzaczek, który dodatkowo umieściłem w mocnym punkcie. Podobnie wygląda sprawa poniżej. Chociaż brak tam pierwszego planu, to nasze sylwetki, umieszczone w okolicach mocnego punktu, wlewają trochę więcej życia i historii w tę scenę. Skoro oglądaliśmy górski wschód słońca, to dobrze było to przedstawić. Jeżeli najedziecie na zdjęcie, to zobaczycie kolejną ważną wskazówkę.

Krzywy horyzont. Najedź na obrazek

 

Krzywy horyzont potrafi zepsuć nawet najciekawsze ujęcie. W górach, pomiędzy strzelistymi szczytami, nie zawsze łatwo jest to określić. W miarę możliwości, warto jednak oto zadbać. Na pocieszenie dodam, że da się to całkiem łatwo poprawić przy użyciu prostych programów. Kolejny przykład jeszcze dobitniej pokazuje, że warto się do reguły trójpodziały stosować i zrobić kilka kroków w poszukiwaniu pierwszego planu.

 

5. A może tak znaleźć temat?

Ujęcie krokusów. Popsute. Bardzo popsute.

 

Zapewne sobie myślicie, że skoro mam taką pamiątkę, to musiałem je przecież zrobić. I macie racje! To ja sam popełniłem to „artystyczne” dzieło z nadzieją, że zostanie docenione dopiero przez następne pokolenia, a moje prawnuki będą żyły w dostatku. Urzekła mnie fioletowa łąka, więc wyciągnąłem aparat i popsułem, co się dało. Uparci doszukają się polany, ale nie za bardzo nawet wiadomo gdzie to i co to. Krokusy? Jakie krokusy, skoro widać tylko fioletowe kropki. Całkiem jednak można sprawić, że zdjęcia będą lepsze. Po prostu przypomnijcie sobie to, co na początku tekstu. W kolejnej próbie, postanowiłem dodać trochę kontekstu.

Sylwetki wprowadzają już jakiś punkt odniesienia

 

Jakiś wielki przełom to nie jest, ale jesteśmy w stanie już nieco lepiej określić miejsce. Turyści spacerują po ścieżce, las wskazuje, że to pewnie polana otoczona drzewami no i jest nieco ciekawiej. Skoro jednak byliśmy na górskiej łące, to fajnie byłoby te góry gdzieś wcisnąć w kadr. Oczywiście takie ujęcie nie podbije świata i pewnie masa turystów ma podobne, ale jest znacząco mniej popsute niż tamto u góry. Oczywiście stosujemy się do trójpodziału.

Krokusy są głównym tematem

 

Tematem wreszcie są krokusy, które stanowią pierwszy plan fotki. Dalej widzimy fragment ciągnącej się polany i linię lasu, a wszystko to wieńczą ośnieżone szczyty. Co prawda trzeba było trochę zgiąć kręgosłup i zniżyć się do poziomu gruntu, ale takie zdjęcie, chociaż banalne, dobrze przekazuje to, co zastaliśmy na miejscu.

Czasami nie ma możliwości albo czasu, żeby za tym dominującym elementem się uganiać. W końcu spora część z nas idzie w góry głównie po to, by wędrować. Znowu odkrywam już dawno odkryte, ale skoro w dzisiejszych czasach tak łatwo o zrobienie fotki, to czemu jej nie popsuć w mniejszym niż dotychczas stopniu? Możemy taki temat przecież stworzyć sami, co już trochę poprawi nasze kadry. Wystarczy np. wetknąć kijki w śnieg.

Kijki przydają się nie tylko do podpierania

 

Utrwalamy do znudzenia: nudne niebo dostało tylko skrawek kadru. Na pierwszym planie mamy śnieg wzbijany w powietrze przez wiatr, a kijki przynajmniej w teorii, umieszczone są w pobliżu mocnego punktu. Jak kijki, to wiadomo, że chodzi o wędrówkę. Dalszy plan to odległe bieszczadzkie połoniny. Przykład u góry pokazuje, żeby unikać w swoich zdjęciach „śmieci”, czyli czegoś, co rozprasza uwagę. W tym przypadku, chyba lepiej byłoby bez tych kęp wysuszonej trawy, ale było zimno, przeraźliwie wiało i nie byłem w stanie tego dopilnować. Oczywiście jeżeli jesteśmy mocno zdeterminowani, to możemy to pewnie wystemplować w jakimś programie graficznym. Im mniej takich rozpraszających elementów, tym lepiej. Możecie przeanalizować inne fotki pod tym właśnie kątem.

Czymś, co przyciąga uwagę mogą być też nasze własne buty! Kościelec był moim pierwszym szczytem w Tatrach Wysokich i zachwyciło mnie to strome urwisko opadające w stronę Czarnego Stawu Gąsienicowego. Kiedy jednak robiłem zdjęcie w tamtym kierunku, to nie za bardzo tę przestrzeń było czuć. Ot, mały staw gdzieś daleko. Zwisające nad przepaścią nogi trochę ożywiły kadr. No i mnie przy okazji, bo musiałem tam usiąść.

Buty tworzą jakikolwiek punkt odniesienia

 

Kiedy mamy więcej czasu i chęci, temat zdjęcia możemy sobie ulepić ze śniegu. Serio, nie dość, że będziecie mieć ciekawszą pamiątkę, to jeszcze ile frajdy podczas zabawy! Co prawda postronni mogą na was dziwnie patrzeć, ale efekt jest całkiem zadowalający.

Jak dobrze widzicie, gdybym po prostu zrobił fotkę od góry, to nie specjalnie byłoby tego bałwanka widać. Kiedy jednak się wysiliłem i wypełniłem nim kadr, a głowę umieściłem w okolicach mocnego punktu, to od razu stał się głównym tematem fotki. No i jaki duży się wydaje!

Bałwanek jako główny temat. Najedź, żeby zobaczyć coś fajnego.

 

O tym, że warto coś w ten punkt wepchnąć, przekonać was może też obrazek poniżej. Zwykła, skalna przeszkoda, zajmująca mniej więcej 2/3 kadru. Bez postaci, trudno byłoby odgadnąć, czy ma ona 2 metry wysokości, czy może 10. Upychając więc na fotce człowieka, możemy łatwiej oddać skalę tego, co w kadrze. Często więc posługuję się w tym celu Darkiem. Nie protestuje.

Sylwetka pozwala oddać skalę

 

Poniżej znajdziecie jedno z moich ulubionych wspomnień z wycieczki na Małą Wysoką. Również starałem się umieścić sylwetki w okolicach mocnego punktu, a wszystko dlatego, że świetnie kontrastują z tymi monumentalnymi szczytami w oddali. Plany, chociaż nieoczywiste, to też występują. Skryta w mgle polana, linia lasu i piętrzące się wzniesienia. Łatwiej wyobrazić sobie ogrom gór, kiedy w kadrze umieścimy jakąś małą sylwetkę człowieka.

Jedno z moich ulubionych wspomnień.

 

Podobny zabieg można wykonać praktycznie wszędzie. Strasznie urzekła mnie Grań Baszt, kiedy wędrowaliśmy na Koprowy Wierch. Nie mam wielkiego tatrzańskiego doświadczenia, więc szedłem po szlaku z głową niemal cały czas skręconą w tamtą stronę. Tylko jak ten ogrom pokazać? Na początek posłużyliśmy się banalnym trójpodziałem. Żeby trochę zaznaczyć wielkość tego skalnego muru, postanowiłem się umieścić w mocnym punkcie. Pierwszy plan, grań no i niebo. Dokładnie to, co ćwiczmy od początku tekstu.

Grań Baszt można pokazać tak

 

Pamiątkowe zdjęcie, które chociaż nie zachwyca, to tworzy całkiem harmonijną całość. Fotografia jednak to dziedzina, którą można się bawić i eksperymentowanie jest nawet zalecane. Bo fotografować można przecież nie tylko na szerokim kącie. Dochodzimy tutaj więc do kolejnego zagadnienia, czyli wpływu ogniskowej obiektywu.

 

6. Zabawa ogniskową

Ale też i tak

 

Mówiąc prosto i obrazowo, krótka ogniskowa zapewnia szeroki kąt. Ot chociażby taki, który prawdopodobnie macie w swoich komórkach. Im krótsza ogniskowa, tym większe pole widzenia i więcej jesteśmy wstanie upchnąć w kadrze. Jeżeli jednak widzicie w górach fotografa z długą lufą (bez skojarzeń), to dźwiga on zapewne teleobiektyw. Im dłuższa ogniskowa, tym bardziej możemy „przybliżyć” interesujący nas obiekt. Na przykład tatrzańskiego świstaka. To wszystko jest ciekawe jeszcze ze względu na jeden fakt, czyli pozorne spłaszczenie perspektywy.

Ok, a nie można prościej? Można! Jeżeli wygonicie kolegę 100 metrów dalej i zaczniecie go teleobiektywem „przybliżać”, to przybliżycie też przecież wszystko to, co za nim. Zaczynacie „zoomować”, kolega w kadrze staje się coraz większy, ale te odległe góry za nim też. Co więcej, wydają się nam teraz bliższe! Ta wiedza, pozwala na trochę kreatywności, którą niektórzy niesłusznie określają mianem oszustwa. Niech jednak przemówią przykłady.

Na początek niewielki wzrost ogniskowej. Pierwsze wykonane zostało przy użyciu szerokiego kąta. Co prawda Darek jest w mocnym punkcie, ale scena jest słabo wypełniona i nieba jakby trochę za dużo. A przecież te góry za nim, to nic innego, jak Mięguszowieckie Szczyty, tyle że widziane od strony słowackiej. Należy im się pokaźny kawałek obrazka. Kiedy więc zaczniemy zwiększać ogniskową (czyli zoomować), to nie tylko sylwetka Darka się powiększa, ale też i góry za nim. Wystarczy, że najedziecie na zdjęcie, żeby ten efekt zobaczyć.

Dłuższa ogniskowa pozwala wypełnić kadr. Najedź na obrazek

 

Jeszcze wyraźniej pokazuje to przykład drugi. Piękny, majowy dzień gdzieś na pograniczu Beskidu Sądeckiego i Pienin. Pierwsza fotka wydaje się być nudna, choć teoretycznie poprawna. Mimo, że Darek znalazł się w mocnym punkcie, to ciężko w ogóle powiedzieć, żeby przyciągał wzrok (wybacz). Zwróćcie jednak uwagę na to, co znajduje się za nim. Sporo zieleni i ścieżka prowadząca do góry. Jeżeli posłużymy się długą ogniskową, to otrzymujemy zupełnie nowe możliwości.

Różnica czasami aż zadziwia. Najedź na obrazek

 

Chcecie jeszcze bardziej drastyczny przykład? Proszę bardzo. Pewnie widzieliście w internecie zdjęcia Tatr oglądanych z Krakowa. Zawsze pojawia się sporo głosów, że to sprawka Photoshopa. Otóż nie, tylko trzeba pamiętać o tym co wyżej. Skoro „przybliżamy” odległe Tatry, to wszystkie budynki po drodze też staną się nam bliższe. W dodatku mocno spłaszczy się nam perspektywa, co sprawia wrażenie, jakby góry znajdowały się gdzieś na przedmieściach miasta. Będąc w Tatrach, w pogodny dzień bez trudu zauważycie sylwetkę Babiej Góry. To jakieś 40-50 km odległości i na szerokim kącie wygląda tak:

Babia Góra na szerokim kącie

 

Babia, to ta kopka hen daleko, pokryta białą, śnieżną czapą. Przy okazji nanieście w wyobraźni poziome linie dzielące kadr na trzy części. Niby nic się nie dzieje, ale to całkiem poprawne ujęcie pamiątkowe. Co się jednak stanie, kiedy zrobimy Babiej Górze fotkę na długiej ogniskowej?

Jakby trochę większa

 

BAM! Jakby trochę większa, nie? Odlegli o kilkadziesiąt metrów turyści wypełnili teraz kadr, ale wraz z „powiększeniem” ich sylwetek, powiększyła się też Babia, a perspektywa się spłaszczyła. No cóż, królowa Beskidów, to i większa część się jej należy. Przypominając, ponownie 2/3 całości zajmuje to, co ciekawsze. Gdzie jeszcze można wykorzystać wiedzę o tym, że na długiej ogniskowej wszystko co widzimy na fotce się nam spłaszcza? A no przy fotografowaniu tłumu wracającego znad Morskiego Oka. Tłum możemy jeszcze bardziej zagęścić, wywołując tym samym szok na wszelkich portalach społecznościowych. Ta-dam.

Tłum wracający z Morskiego Oka. Dłuższa ogniskowa pozwala nieco powiększyć efekt

 

Oczywiście ludzi było tego dnia sporo, ale długa ogniskowa pozwoliła ten efekt wyolbrzymić. Kilkusetmetrowy odcinek drogi, udało się nam spłaszczyć, co zagęściło tłum turystów. Sprytne, nie?

 

7. Poprowadź wzrok tam gdzie chcesz.

 

Mamy już podstawy, robimy coraz lepsze zdjęcia, ale chcielibyśmy czasami urozmaicić nasze kadry. Warto posłużyć się czymś, co poprowadzi wzrok odbiorcy, czyli np. liniami. Te mogą być oczywiste, lub mniej.

Wiodące linie? Sam zdecyduj. Najedź na obrazek.

 

Powyżej widać zastosowanie elementów ogrodzenia, które przynajmniej w teorii mają poprowadzić wzrok dalej. Ocenę co do tego, czy się udało, czy nie – zostawiam wam. Wdzięcznym tematem w drodze na szczyty mogą być  też leśne ścieżki. No, a jeśli uda się wam umieścić coś ciekawego w mocnym punkcie, to otrzymacie całkiem ciekawą fotkę.

Leśna ścieżka prowadzi wzrok do mocnego punktu, czyli turystów

 

Powyżej, za linie wiodące robi ścieżka, ale też drzewa. Polecam eksperymentowanie, bo to jedna z ciekawszych rozrywek, kiedy mamy już aparat w dłoni. Nawet tak nielubiane przez niektórych bieszczadzkie schody, da się do tego celu wykorzystać. Wystarczy, że macie gdzieś pod ręką Darka, który chętnie zgodzi się stanąć w mocnym punkcie. Mówiąc jednak serio, to patrzcie, jak diametralnie różnie można pokazać to samo miejsce, jeśli tylko trochę pokombinujemy i poczekamy.

Czasami wystarczy poczekać. Najedź na obrazek

 

8. Masz podstawy i trochę czasu? Bądź kreatywny!

 

Podobnie było w przypadku Siklawy. Uwierzcie mi, że na żywo zrobiła na nas naprawdę duże wrażenie. Słychać ją już z daleka, a wzburzona woda rozbija się o skały poniżej. Tylko jakoś nie za bardzo byłem w stanie tego pokazać. Można to zrobić tak:

Jeden temat, można pokazać na wiele sposobów

 

Wszystko niby jest w porządku. 1/3 kadru zajmuje niebo, nawet sam wodospad bierze swój początek w mocnym punkcie, no i na pewno nie musicie takiej fotki kasować. Ale w przypadku wysokich, lub długich tematów, warto czasami obrócić aparat i pstryknąć pionową fotkę. Zszedłem po kamieniach trochę niżej, by niemal na twarzy poczuć krople wody i wyszło coś takiego:

Tutaj już bardziej czuć żywioł Siklawy

 

Filozofia jest podobna. Większość kadru,czyli mniej więcej 2/3, zajmuje to, co ważniejsze. Warto to sobie powtarzać. Będąc bliżej akcji, udało się znaleźć pierwszy plan, który trochę lepiej oddaje klimat miejsca. Wzburzone fale pokazują przecież, że ta woda nie płynie sobie leniwie niczym u ujścia Wisły. Co więcej, wodospad bierze swój początek też w okolicach mocnego punktu. Ale to wcale nie koniec! Ogranicza was przecież kreatywność, a mnie dostępność Darka. Tak, ponownie postanowiłem go wykorzystać, bo moim zdaniem, nic tak dobrze nie oddaje skali tematu, jak ludzka sylwetka. W końcu: „Góry są środkiem, celem jest człowiek.”

Siklawę można pokazać też tak

 

Kreatywność to niezastąpiona cecha, która pozwala poprawić odbiór naszych prac. Na szlakach różnie z tym bywa, bo spacerując ostrą granią przecież nie zawsze mamy czas na uganianie się za pierwszym planem. Kiedy jednak mamy trochę więcej czasu, możemy poszukać ciekawych ujęć, linii prowadzących wzrok, czy ubrać nasz temat w ramkę. Tak, taką naturalną, chociażby z  drzew.

Trzy Korony w ramce

 

Podobno ograniczenie naszego tematu taką naturalną ramką pozwala domknąć kompozycję. Wygląda to całkiem harmonijnie, a w ramach (taka gra słów) utrwalenia, wyobraźcie sobie poziome linie przecinające plany. Znowu niebo dostało 1/3 przestrzeni, bo to co ciekawsze powinno zajmować większą część kadru. Bliższy plan to te ośnieżone choinki, a dalszy to nic innego, jak Trzy Korony. O tym, że ramka czasami diametralnie zmienia wygląd zdjęcia, możecie się przekonać zerkając poniżej. To Tatry widziane z Sokolicy. Zastosowaliśmy się już do znanych zasad i nawet słoneczko znalazło się w mocnym punkcie. A teraz najedźcie na fotkę.

Tatry z Sokolicy. Najedź na obrazek

 

To dokładnie to samo miejsce, tylko kilka minut wcześniej. Żeby już nie zamęczać biednej sosny, postanowiłem poszukać innego tematu. Pamiętacie zdjęcie z zimowych Bieszczad na górze tekstu? Tam też dało się zastosować ramkę. Może nie jest taka oczywista, ale ośnieżone gałązki zawężają scenę do pokrytych puchem połonin w mocnym punkcie. No, a przynajmniej taki był zamysł autora.

Zimowe, lodowe formy z widokiem na Tarnicę

 

Jeżeli dobrnęliście aż tutaj, to gratuluję. Ta cała wiedza może wydawać się przytłaczająca, ale sprowadza się naprawdę do kilku prostych trików. Oczywiście na wygląd zdjęcia duży wpływ ma też pora fotografowania, czy umiejętna obróbka graficzna, ale już samo kadrowanie i przedstawianie tematu pozwala znacząco zmniejszyć liczbę popsutych fotosów. Zresztą fotografia to bardzo rozległa dziedzina i nie sposób wszystkiego zmieścić w jednym tekście. Jeżeli ktoś zapyta was: „Jak było w górach?”, to może warto jest pokazać mu zdjęcie, na którym te góry faktycznie widać? A to sprowadza się do tej jednej, ważnej zasady: Jeżeli coś jest ważniejsze, to powinno zajmować większą część kadru.

Czy są jakieś inne ważne zasady? Cała masa, jak choćby ta, że trening czyni mistrza. Daleko nie musicie szukać, bo wystarczy, że zaglądniecie w starsze relacje. Chciałbym wierzyć, że obecnie psuje swoje fotki znacznie mniej, niż na początku. Poza tym tekst, opiera się na pewnych założeniach, które przecież nie zawsze muszą być najlepszym wyborem! Jeśli jednak dopiero zaczynacie swoją przygodę z aparatem, to nie zaszkodzi się do nich stosować i na tej podstawie zbudować pewne nawyki i sposób patrzenia na scenę. Ansel Adams (legendarny fotograf jakby co) był jeden. Pewnego poziomu po prostu nie przeskoczymy, bo może nie jesteśmy na tyle kreatywni czy utalentowani. Ale próbując i wypracowując pewne proste nawyki, możemy sprawić, że oglądanie albumu stanie się przyjemnością. Ostatecznie, to właśnie Tobie przede wszystkim, powinny się podobać własne ujęcia. Udanych łowów!

 

Zapisz się do newslettera i bądź na bieżąco z nowymi wpisami